والدینی که به هر دلیل دوست ندارند کودکان خود را به مهدکودک بفرستند، خانه اسباببازی جای مناسبی برای آنهاست.
اکنون با گذشت چندسال از شروع به کار خانه‌های اسباببازی، این خانه‌ها به مراکزی شناخته شده تبدیل و بسیاری از کودکان ساعاتی از روز خود را در این مراکز می‌گذرانند. آنچه می‌خوانید گزارشی از خانه‌های اسباببازی منطقه 9 است.
یکی از خانه‌های اسباببازی منطقه با نام جرجانی در پارکی به همین نام واقع در جنوب شرقی منطقه قرار دارد. برای آن گروه از شهروندان که به این مرکز رفت و آمد دارند فضای این خانه آشناست؛ از در که وارد می‌شوی روبرویت 2 اتاق می‌بینی، یکی اتاق بازی و دیگری اتاق آموزش است. کنار در ورودی هم اتاق کوچکی است که دفتر مدیریت خانه اسباببازی در آن قرار دارد.
موکت قرمز رنگی تمام اتاق‌ها را پوشانده که تمیزی ونرمی آن نشان از نو بودنش دارد. در بخشی از اتاق اسباببازی دختر بچه‌ای در حال تاب سواری است. در گوشه دیگر اتاق هم 3 قفسه اسباببازی دیده می‌شود که در آن انواع و اقسام اسباب‌بازی‌های کوچک و بزرگ چیده شده است.
در اتاق آموزش هم میزی طویل با صندلی‌های کوچک مخصوص کودکان دیده می‌شود. چند کودک پشت میز نشسته و مربی مشغول آموزش رنگ‌ها به آنهاست.مسئول خانه اسباببازی جرجانی درباره فعالیت‌های این مرکز می‌گوید: خانه اسباببازی جرجانی در 2 شیفت صبح و بعدازظهر پذیرای کودکان است.
صبح‌ها از ساعت 8 تا یک و بعدازظهرها ساعت 2 تا 6 کودکان می‌توانند از امکانات این مرکز استفاده کنند. ثبت‌نام هم به 2 شکل روزانه و ماهانه انجام می‌شود. در بخش روزانه هر کودک می‌تواند 2 تا 3 ساعت در خانه حضور داشته باشد که هزینه این مدت 500 تومان است. شهریه ثبت‌نام ماهانه هم 5 هزار تومان است.
زینب قبادیانی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های خانه اسباببازی جرجانی آموزش مسائل اجتماعی‌ـ فرهنگی به کودکان است می‌افزاید: در این مرکز آموزش‌های اجتماعی به شکل غیرمستقیم در قالب بازی‌های گروهی و بازی با مربی به کودکان ارائه می‌شود. در مناسبت‌های مختلف هم برنامه‌های گوناگونی داریم.
برای مثال در روز مادر جشن کوچکی برگزار کردیم. در ماه رمضان هم از بچه‌ها خواستیم یک روز را روزه کله‌گنجشکی رفته و ظهر به آنها افطاری دادیم.وی آموزش‌هایی مانند چگونگی استفاده از وسایل بازی، رنگ‌ها و زبان را از دیگر برنامه‌های آموزشی این مرکز برشمرده و می‌گوید: علاوه بر اینها، واحدی به نام کانون مادران و کودکان هم داریم.
برگزاری جلسات گوناگون با مادران در خصوص مشکلات بچه‌ها و نحوه برخورد با آنها از جمله مسائلی است که در این کانون مورد بحث قرار می‌گیرد.قبادیانی در خصوص امکانات این مجموعه می‌گوید: به تازگی شهرداری منطقه با خرید اسباب‌بازی‌های جدید بسیاری از نیازهای ما را در این زمینه تأمین کرده است.
خوشبختانه فضا و امکانات موجود مناسب است و از امکاناتی که در اختیارمان گذاشته‌اند راضی هستیم.قبادیانی وجود این مرکز را برای اهالی منطقه مثبت ارزیابی کرده و عنوان می‌کند: با توجه به اینکه حدود 2 سال از آغاز به کار این مراکز در سطح منطقه می‌گذرد، بین اهالی شناخته شده است. کودکان در این مرکز یاد می‌گیرند چگونه با هم و در کنار یکدیگر بازی کنند و این موضوع در آینده و روابط اجتماعی آنها بسیار مؤثر است.
خانه اسباببازی مرکز آموزش‌های اجتماعی
2 کمد پر از اسباببازی، یک تلویزیون، یک میز و چند صندلی همه دارایی اتاق بازی خانه اسباببازی مرکز آموزش‌های اجتماعی را تشکیل می‌دهد. سالن تقریباً بزرگ است. در انتهای سالن بازی، اتاق دیگری قرار دارد که نسبت به سالن قبلی کوچک‌تر است در این اتاق در 3 طرف میزهای کوچکی وجود دارد و کلاس‌های آموزشی در این قسمت برگزار می‌شود.
«معصومه طارمی» مسئول خانه اسباببازی خانه مشق¨مرکز آموزش‌های اجتماعی در رابطه با فعالیت‌های این مرکز می‌گوید: «برگزاری کلاس‌های آموزشی مانند نقاشی، آموزش با استفاده از کارت‌های دیدآموز و آموزش شهروندی از جمله این آموزش‌هاست.او می‌افزاید: برگزاری مسابقاتی مانند سرعت در چیدن پازل و بازی‌های مادران و کودکان، گریم، خانه‌سازی و قصه‌گویی از دیگر برنامه‌های آموزشی ما هستند.
برگزاری اردوهای تفریحی آموزشی و ورزش صبحگاهی را هم می‌توان به موارد بالا افزود.این مرکز صبح‌ها از ساعت 8:30 تا 12:30 و بعدازظهرها از ساعت 2 تا 7:30 فعال است. همچنین شهریه روزانه استفاده از مرکز 500 تومان و شهریه ماهانه آن 7 هزار تومان برای 24 جلسه است.
طارمی با بیان اینکه روزانه حدود 25 کودک از امکانات خانه اسباببازی خانه مشق استفاده می‌کنند می‌افزاید: مدت زمانی که هر کودک می‌تواند در خانه حضور داشته باشد 2 ساعت است. در این مدت آموزش‌های مختلفی به کودکان داده می‌شود. همچنین فرم‌های پیش‌بینی داریم و براساس این فرم‌ها پیش‌بینی می‌کنیم در طی روزهای هفته چه آموزش‌هایی به کودکان داده شود.وی در خصوص کانون مادران و بانوان این مرکز هم می‌گوید:
هر هفته مادران عضو این کانون در جلسه‌ای با حضور کارشناس کودک به بیان مشکلات کودکان خود پرداخته و درباره چگونگی برخورد مناسب با کودکانشان سؤالاتی را مطرح می‌کنند.مسئول خانه اسباببازی خانه مشق همچنین درباره برنامه‌های آینده این مرکز می‌گوید:
برگزاری جشن به مناسبت روز دختر و همچنین برگزاری جشن بزرگ به مناسبت روز جهانی کودک از برنامه‌های آینده ماست. خانه اسباببازی شمشیری خانه اسباببازی شمشیری در انتهای پارک شمشیری قرار دارد. برای ورود به این مرکز باید از چند پله بالا رفت و وارد خانه اسباببازی شد.
اتاق نه چندان بزرگی روبروی مراجعه‌کنندگان به این مرکز قرار دارد. چند صندلی و میز کوچک در سمتی از سالن قرار گرفته و چند بچه 5، 6 ساله روی زمین کنار هم نشسته و مشغول بازی‌اند. «مینا صبح‌خیز» مسئول این خانه اسباببازی است. او درباره فعالیت‌های این مرکز می‌گوید:
این خانه اسباببازی است. او درباره فعالیت‌های این مرکز می‌گوید: «این مرکز 17 اسفند 76 آغاز به کار کرد. بطور میانگین روزی 10 کودک برای استفاده از امکانات خانه اسباببازی به این مرکز مراجعه می‌کنند. ساعت کار آن هم 8 صبح تا 5 بعدازظهر است و کودکان 3 تا 7 سال می‌تواند به مدت 3 ساعت در اینجا حضور داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه در این مرکز آموزش‌های اجتماعی ـ تربیتی به کودکان داده می‌شود عنوان می‌کند: نحوه برخورد با دیگران و احترام گذاشتن به بزرگ‌ترها از جمله مواردی هستند که به کودکان تعلیم داده می‌شود. علاوه بر این نحوه استفاده از اسباب‌بازی‌ها، آموزش رنگ‌ها، بیان تفاوت حیوانات اهلی و وحشی و ... از جمله آموزش‌های ما هستند.
روزهای شنبه و چهارشنبه توسط کارشناس بازی‌های گروهی انجام می‌شود و روزهای دوشنبه هم نحوه ساخت پازل آموزش داده می‌شود. صبح خیز، از امکانات موجود ناراضی است و می‌گوید: اکنون به لحاظ امکانات در مضیقه هستیم و تعداد اسباب‌‌بازی‌هایمان کم است.البته قرار است تعدادی میز و صندلی به مجموعه اضافه شود.
نقش بازی در رشد کودکان
انسان نیاز به حرکت و جنبش دارد و بازی بخش مهمی از این نیاز است. هر فرد برای رشد ذهنی و اجتماعی خود نیازمند اندیشه و تفکر است و بازی خمیرمایه این تفکر و اندیشه به شمار می‌رود. در این خصوص، آمادگی جسمی و روحی برای مقابله با مشکلات بخشی از فلسفه بازی کودکان است.
بنابراین، بازی هرچه گسترده‌تر، پیچیده‌تر و اجتماعی‌تر باشد، کودک از مصونیت روانی بیشتری برخوردار می‌شود. کودک با بازی کردن موقعیتی به دست می‌آورد تا اعتقادات، احساسات و مشکلات را پیدا کند و مهارت‌های زندگی را بیاموزد. یکی از اندیشمندان حوزه مسائل اجتماعی می‌گوید:
«ساعات زیادی را که کودکان صرف بازی می‌کنند، نمی‌توان به هیچ عنوان زمان تلف شده فرض کرد. بازی ممکن است شادی‌بخش باشد، ولی در دوران کودکی یک کار جدی است.» در همین راستا، به هر گونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفدار که به شکل فردی یا گروهی انجام شود و زمینه کسب لذت و اقناع نیازهای کودک را فراهم آورد، در اصطلاح بازی می‌گویند.
رشد اجتماعی کودک بازی باعث ارتباط کودک با محیط بیرون می‌شود و دنیای اجتماعی او را گسترش می‌دهد. استعدادهای نهفته را شکوفا و باعث خلاقیت می‌شود. در اثر بازی کردن همیاری و مشارکت کودک توسعه می‌یابد. در بازی کودک با رعایت اصول و مقررات آشنا شده و همانندسازی با بزرگسالان را می‌آموزد.
کودک قدرت ابراز وجود یافته و از ترس، کمرویی و خجالت بیهوده رها می‌شود. همچنین حمایت از افراد ضعیف را می‌آموزد. رشد عاطفی کودک بازی نیاز به برتری‌جویی را ارضا می‌کند. باعث ابراز احساسات، عواطف، ترس‌ها و تردیدها، مهر و محبت، خشم و کینه و نگرانی‌ها می‌شود.
همچنین تمایل به جنگجویی و ستیزه‌گری را کم کرده و «برون‌نگری» کودک را افزایش می‌دهد. رشد جسمی کودک از دیگر ویژگی‌های بازی این است که باعث تقویت حواس کودک می‌شود و دستگاه‌ها و اعضای مختلف بدن به شکل هماهنگ رشد می‌کنند. همچنین کودک با بازی نیرو و انرژی بدنی‌اش را به بهترین شکل مصرف می‌کند و توانمندی‌های فکری و بدنی‌اش افزایش می‌یابد.
رشد ذهنی کودکان بازی در یادگیری زبان، رشد هوشی کودک، آشنایی با مفاهیم گوناگون و تقویت رفتارهای هوشمندانه مؤثر بوده و باعث می‌شود کودک زمینه بهتری برای تفکر به دست آورد و موقعیت استفاده از نحوه تحلیل را داشته باشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بازی منبع سرشار و غنی آموزشی است و جوهر زندگی و در واقع پنجره‌ای به دنیای کودکی به شمار می‌رود.
همشهری محله - 9
